Điều chúng ta tin, phần 18: Giáo hội trong Thần Khí

Thứ năm - 26/06/2025 01:46

Joshua J. Whitfield

Giáo hội là một bí tích vì ở trong Đức Kitô; nhưng cũng vì ở trong Thần Khí. Như chúng ta thấy ở bài trước, Lumen Gentium rất nhanh chóng tiến tới việc mô tả bản chất thần học của Giáo hội, rằng Giáo hội ở trong Đức Kitô như là bí tích, một dấu chỉ và khí cụ. Tuy nhiên, còn có nhiều điều phải nói thêm.

Ở trong Đức Kitô, như chúng ta thấy, có nghĩa là thuộc về công trình cứu độ của Thiên Chúa, thuộc về dòng lịch sử cứu độ, có thể nói như vậy. Và nhờ lịch sử ấy – như được kể trong Thánh Kinh và Lumen Gentium đã thuật lại – chúng ta có khả năng diễn tả sâu xa hơn thực tại thần học về kinh nghiệm của chính chúng ta trong tư cách là những kẻ tin, cũng là thực tại về sự cư ngụ của Chúa Thánh Thần bên trong chúng ta.

Lumen Gentium diễn đạt điều đó như sau: “Khi công trình Chúa Cha trao phó cho Chúa Con thực hiện trên trần gian đã hoàn tất, Chúa Thánh Thần được cử đến vào ngày lễ Ngũ Tuần để không ngừng thánh hóa Giáo hội, và như thế, những kẻ tin sẽ đến với Chúa Cha qua Chúa Kitô trong cùng một Chúa Thánh Thần. Chính Ngài là Thần Khí sự sống, là mạch nước vọt lên đến sự sống vĩnh cửu, nhờ Ngài, Chúa Cha tác sinh những kẻ đã chết vì tội lỗi, cho đến khi Ngài phục sinh thân xác hay chết của họ trong Đức Kitô” (LG 4). Dĩ nhiên, điều này đơn giản lặp lại lời Kinh thánh, làm vang vọng câu chuyện ngày lễ Ngũ tuần (Cv 2,1-3), giáo huấn của Đức Giêsu trong Tin mừng Gioan (Ga 4,14; 7,37-38) và của thánh Phaolô (Ep 2,18; Rm 8,10-11).

Tuy nhiên, thật đáng lưu ý việc Lumen Gentium tuyên bố rằng, câu chuyện Kinh thánh được nhắc lại này vẫn tiếp tục ứng vào chúng ta, vào Giáo hội. Thần Khí được ban vào lễ Ngũ tuần vẫn ngự trong chúng ta, “không ngừng” thánh hóa Giáo hội. Nghĩa là, Chúa Thánh Thần không thực hiện cuộc thăng thiên nào cả. Vì thế, như Lumen Gentium khai triển tiếp, “Chúa Thánh Thần ngự trong Giáo Hội và trong tâm hồn các tín hữu như trong đền thờ”. Và điều mà Thần Khí thực hiện đó là hướng dẫn Giáo hội (như Đức Giêsu đã nói trong Ga 16,13) bước đi trong “con đường của sự thật trọn vẹn”, không ngừng canh tân để làm cho Giáo hội luôn “tươi trẻ”, lôi kéo Giáo hội đến gần hơn với Hôn phu của mình là Đức Giêsu Kitô phục sinh, Tân lang của Giáo hội (LG 4). Thần Khí giữ cho Giáo hội quy hướng cùng đích tối hậu của mình về nước trời, tức thành Giêrusalem thiên quốc; Thần Khí giữ cho Giáo hội luôn cháy lửa khát khao về sự hiệp nhất chung cục, được diễn tả nơi lời cầu nguyện sau cùng của Tân ước: “Amen. Lạy Chúa Giêsu, xin ngự đến” (Kh 22,20).

Tuy nhiên, chúng ta hãy lưu tâm đến cách thế mà Thần Khí thực hiện việc canh tân và định hướng trong Giáo hội – “trong sự hiệp thông và trong tác vụ”. Lumen Gentium dạy rằng Thần Khí “xây dựng và hướng dẫn” Giáo hội với “những ơn phẩm trật và đặc sủng”, điểm trang Giáo hội bằng “hoa quả” của Ngài (LG 4). Điều này có nghĩa, chúng ta tin rằng Thần Khí làm cho Giáo hội được sống động cả trong cơ cấu hữu hình và các thừa tác vụ cũng như trong tâm hồn của hết thảy các tín hữu, những người đang được Ngài thánh hóa. Chúng ta tin Chúa Thánh Thần được trao ban cách chắc chắn và liên lỉ trên cơ cấu phẩm trật Giáo hội, cho hàng giáo sĩ – giám mục, linh mục và phó tế. Như thế, chúng ta tin, hình thái tổ chức của chúng ta, cơ cấu hàng giáo sĩ của chúng ta được thiết lập theo ý định thần linh. Điều này sẽ được khám phá thêm khi tìm hiểu về bí tích Truyền chức thánh và ngôi vị Giáo hoàng; còn hiện tại, chỉ cần nhấn mạnh đến khẳng định căn cốt này, đó là cơ cấu phẩm trật của Giáo hội, tức hàng giám mục, linh mục và phó tế, một cơ cấu thiết yếu thuộc về sứ mạng đến từ Thiên Chúa và bản chất hữu cơ của Giáo hội, không thể bị thay đổi. Tuyên bố này mang đặc trưng riêng của Công giáo, dù cũng được chia sẻ bởi các Giáo hội Chính thống và thậm chí là một số truyền thống Tin lành. Đây là lý do bạn sẽ không bao giờ thấy trong đạo Công giáo những chức danh như “các mục sư điều hành” hay bất kỳ hình thức tổ chức giáo hội nào khác, cho dù các mô hình ấy có thể tỏ ra hiệu quả hơn về mặt quản trị. Đó cũng là lý do tại sao những tranh luận xoay quanh quyền lãnh đạo và phẩm trật trong đạo Công giáo lại nhanh chóng biến thành tranh luận thần học. Vì chưng, chúng ta tin rằng, ngay cả cơ cấu hữu hình của Giáo hội cũng gắn liền với bản chất bí tích, được tác hoạt “một cách liên lỉ” bởi Chúa Thánh Thần.

Dĩ nhiên là người ta cũng không được phép nghĩ rằng Chúa Thánh Thần chỉ ngự và làm cho hàng phẩm trật của Giáo hội nên sống động. Dù cho đôi khi tình huống này dường như xảy ra, nhưng điều đó không bao giờ chính xác; liên hệ tới vấn đề này, giáo huấn của Giáo hội luôn xác quyết tỏ tường. Các đặc sủng được ban cho bất cứ ai theo ý muốn của Thần Khí, cho tất cả những người thánh thiện. Sự hiện diện của Thần Khí trong Giáo hội – không chỉ nơi hàng giáo phẩm nhưng còn nơi toàn thể các thánh – đảm bảo quyền chủ tể của Thiên Chúa trên Giáo hội. Chúa Thánh Thần ngự nơi toàn thể dân Thiên Chúa, chứ không riêng hàng giáo sĩ. Ngài ngự nơi các nữ tu hay đan sĩ; nơi các bậc cha mẹ; nơi cụ bà, người chiến sĩ cầu nguyện với tràng chuỗi Mân côi trước mỗi Thánh lễ, và làm cho bạn có đôi chút giật mình vì đời sống đạo đức của cụ. Và đó chính là thực tại thiêng liêng – thực tại của Lễ Ngũ tuần – điều dẫn đến niềm vui và đau khổ, sự căng thẳng, va chạm cũng như sức sáng tạo của Giáo hội. Đó là điều khiến Giáo hội trở nên tươi đẹp và đôi khi lạ lẫm, mang lại cho Giáo hội “sự tươi trẻ”. Đó cũng là lý do người ta không thể nào quá tin tưởng vào những cuộc thăm dò hay khảo sát gợi lên sự lụn bại của Giáo hội; những tiêu đề kiểu ấy thỉnh thoảng vẫn xuất hiện và lan truyền như thể có một lịch trình định sẵn. Dẫu cho chúng cũng có giá trị nhất định, nhưng đó không bao giờ là nguyên nhân đưa đến thất vọng. Vì lẽ, Chúa Thánh Thần đã, đang và sẽ luôn luôn ở lại với chúng ta để gìn giữ Giáo hội một cách “không ngơi nghỉ” (LG 4).

Và cuối cùng, điều đó giúp chúng ta nhớ lại điều mà chúng ta hướng đến trong tư cách những kẻ tin sống trong Giáo hội, trong Đức Kitô và trong Thần Khí, đó là chúng ta, từng cá nhân và cùng với nhau, có thể được tháp nhập vào Đức Kitô, là Đấng “cứu chuộc” và “biến đổi con người thành thụ tạo mới”, giáo huấn này của Lumen Gentium làm vang vọng trở lại tư tưởng của thánh Phaolô (LG 7; 2Cr 5,17). Đó là điều Chúa Thánh Thần thực hiện khi người cư ngụ liên lỉ trong Giáo hội: Ngài xây dựng thân thể Đức Kitô, trong sự hợp nhất của đức tin và trong sự nhận biết Chúa Con, để đạt tới tầm vóc viên mãn của Đức Kitô (Ep 4,12-13). Đây không gì khác hơn chính là sứ vụ hướng tới vinh quang, điều mà Đức Giêsu đã cầu nguyện trong chương 17 Tin mừng Gioan; và giờ đây, chúng ta nhận ra cách rõ ràng hơn, sứ vụ hướng tới vinh quang ấy dành cho Giáo hội và thuộc về chính sứ vụ của Giáo hội – trong Đức Kitô và nhờ Thần Khí, kêu gọi hết thảy các kẻ tin, hết thảy các anh chị em “quy tập lại từ muôn dân nước, để thiết lập cách mầu nhiệm Thân thể của Ngài” (LG 7). Đây chính là Giáo hội Công giáo của Đức Giêsu Kitô mà chúng ta tuyên xưng.

Tác giả: Grêgôriô Võ Trần Nhựt chuyển ngữ

Nguồn tin: https://www.simplycatholic.com

Tags: Thần học, Giáo hội, Võ Trần Nhựt